арал
71акт салу — Қ орда., Арал; Көкш.: Руз., Зер., Қ ту) акт жасау. Колхоз фермасының малы өлсе а к т с а л а д ы Қ орда., Арал). Малды сауықтыруға жеткілікті көңіл бөлмей, тек қана өлген малдарға а к т ы с а л ум е н тынып отыр Қ орда., Арал) …
72ақбас — 1 1. (Түрікм.: Красн., Тедж., Мары) басын жара қаптап, төсі ісетін түйе ауруы. Биыл а қ б а с п е н ауырған түйе көп болып тұр (Түрікм., Тедж.). 2. (Жамб.: Шу, Жам.) аяғына күш түсіп, тұяғы бүрісе түсетін жылқы ауруы. А қ б а с құндыздықтан… …
73бақалақ — 1 (Гур., Маңғ.) бір нәрсенің аяқ жағы, етек жағы. Ұршықтың қаңғалағы кебеженің б а қ а л а қ жағында жатыр (Гур., Маңғ.) 2 Қ орда., Арал) қарғаша, жіпсе (қ.), құранды есіктің тақтайларын ұстау үшін қағылған көлденең ағаш. Б а қ а л а қ 2 3 жерден …
74басат — Қ орда., Арал) теңіздің кең қолтығы, қойнауы (теңіздің құры жерге қарай сұғынып, бөлініп шыққан кең қойнауы). Теңіз суы кеміген кезде, кейбір жерлердің суы б а с а тб а с а т болып қалады Қ орда., Арал). Бұл сөз Орал қазақтарының Аралға келіп… …
75дегді — Қ орда., Арал) 1. бөтен, басқа. Д е г д і мал Қ орда., Арал). 2. өзінен тумаған, асырап алған. Қолында бір екі д е г д і бала бар Қ орда., Арал) …
76әпі-тәпі: әпі-тәпісі шығу — Қ орда., Арал) есі шығу, берекесі кету. Ту, балам ай, ә п і т ә п і м д і шығардың ау! Қ орда., Арал). Осы байқұстың әрқашан ә п і т ә п і, азан қазан ғып даңғазаға айналдырып жіберетіні ұнамайды (Ә. Нұрп., Сең, 264). [Парсыша аб «су» сөзі (Н.… …
77әпуәйі — Қ орда., Арал) жеңіл желпі, ыңғайлы. Мынау бір ә п у ә й і адам екен Қ орда., Арал). Баратының ә п у ә й і ғана іс екен Қ орда., Арал) …
78жайын — 1. (Гур., Бақс.; Қ орда, Арал) жай, бос. Ол уақытта бұндай жұмыс жоқ, ж ай ы н нәрсе ғой Қ орда., Арал). Комсомол ұйымы ж а й ы н жастар мен комсомолдардан екі звено құрған (Қ, орда, Арал). 2. (Монғ.) тыныш, жайымен. «Жау шапты!», «Ұры әкетті!»,… …
79жалбыр бура — Қ орда., Арал) жүндес келген, шудалары шұбатылған, жасы толысқан таза нәсілді келеге түсетін еркек айыр түйе. Мұны бір жерлерде ж а л б ы р б у р а десе, Сыр, Арал бойының, Ақтөбе, Орталық Қазақстан қарттары жампоз бура деседі Қ орда., Арал) …
80жалт ойнау — Қ орда., Арал; Гур.: Есб., Маңғ.; Түрікм., Красн.) найзағай жарқылдау, найзағай ойнау. Қалың бұлт көтеріліп ж а л т о й н а й бастады Қ орда., Арал). Бүгін күн ж а л т о й н а п тұр екен ғой, тегі күн жауар Қ орда., Арал). Далаға шыға келсем, ж а …
